
محاسبه سطح مقطع مناسب سیم و کابل خشک
همانطور که میدانید کابلهای مورداستفاده برای برق انواع مختلفی دارند. یکی از نمونههای آن کابل مفتولی است که استفادههای فراوانی دارد. در این مطلب قصد داریم این نمونه کابل را به طور کامل به شما معرفی کنیم تا در هنگام خرید بتوانید کابل مناسب نیاز خود را از برندهای معتبر خریداری کنید.
به طورکلی در تعریف کابلهای مفتولی میتوان گفت: رشته سیمی که سطح آن به وسیله یک عایق پوشیده شده است. کابلهای مفتولی در بعضی موارد از یک مفتول و در بعضی دیگر از بهم تابیده شدن چند مفتول به هم تشکیل میشوند که اصطلاحاً به آنها کابل نیمه افشان نیز گفته میشود. از خصوصیات این کابل میتوان به انعطافپذیری کم آن اشاره کرد اما در مقابل هادی خوبی برای جریان برق هستند. این نمونه کابل که از جنس مس یا آلومینیوم ساخته میشود جزو اولین کابلهای تولید شده برای هدایت جریان الکتریکی است و به آن کابل خشک یا زمینی نیز گفته میشود که به دلیل انعطافپذیری کم آن است.
این نوع کابل به وسیله عایقی از جنس PVC پوشیده شده است که میزان رسانایی آن تقریباً صفر است و محافظ بسیار خوبی برای عبور جریان برق است. عایق کابل مفتولی دارای قطر و ضخامتهای مختلفی است و میزان قطر آن بستگی به میزان جریان عبوری از کابل دارد. هرچه میزان جریان بیشتر باشد باید کابل با قطر عایق بالاتری انتخاب شود. این عایق دارای ویژگیهایی است. ازجمله:
کابل های خشک یا مفتول کابل هایی هستند که ساختار آنها از چند رشته سیم مفتول که به هم پیچیده شده اند، تشکیل یافته است. این کابل ها انعطاف پذیری بسیار پایینی دارند ولی هدایت جریان برق از آنها به خوبی صورت می گیرد. هادی بکار رفته در کابل خشک از جنس فلز مس می باشد که رسانایی بسیار بالایی دارد. این کابل توسط PVC عایق شده است. کابل مفتولی برای مقاصد مصرفی در صنعت و یا کابل کشی در داخل ساختمان ها می تواند مناسب باشد که استفاده از این نوع کابل ها در اماکن خشک، آبدار و مکان هایی که بسته است و یا مرطوب می باشد، کاربرد دارد. همچنین در مورد این نوع کابل ها باید بدانید که استفاده از آنها در بتن فشرده یا استفاده در زیرزمین به صورت مستقیم، مجاز نمی باشد. کابل خشک NYY از کابل های مفتولی دارای مس آنیل شده است و به طور کلی در مصارف صنعتی به کار می رود. البته کابل خشک در مصارف خانگی نیز کاربرد دارد، اما محدودیت های نصب درون بتن فشرده و زیر زمین بدون روکش باید مد نظر قرار گیرد. کابل خشک شامل دو نوع تک مفتولی و منظم تابیده می شود که آنها را به عنوان گروه ۱ و گروه ۲ نیز می نامند. کابل های خشک یا مفتولی را براساس ولتاژ به این صورت می توان دسته بندی نمود: سیم های مفتولی دارای ولتاژ نامی ۵۰۰-۳۰۰ ولت و سیم های مفتولی با ولتاژ نامی ۷۵۰-۴۵۰ ولت اشاره نمود. همچنین باید گفت هادی این نوع سیم ها با توجه به الزامات استاندارد ملی، می توانند کلاس ۱ یا ۲ باشند.
در مورد سایز کابل خشک باید نکته ای را عنوان کرد مبنی بر این که مفتول ها هادی بوده و این محصول تا سایز ۱۰ یعنی سطح مقطع ۱۰ میلی متر مربع تولید می شود. چون که در بیشتر مواقع تک روکش است به همین خاطر به آن سیم مفتولی می گویند چرا که کابل ، بیشتر از دو روکش عایق و ژاکت تشکیل می شود. قطر مفتول تک رشته ای براساس سایز از ۱/۱۳ میلی متر که به آن سایز یک می گویند شروع می شود و تا ۳/۵۷ میلی متر که معروف به سایز ۱۰ است ، متغیر می باشد. نکته مهم و قابل توجه این است که به خاطر خشکی زیاد و عدم قوس پذیری مفتول از این نوع سیم استفاده نمی شود.
این کابلها دارای ویژگیهای خاصی هستند که آن¬ها را نسبت به سایر نمونهها متمایز میکند. از میان آن¬ها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
• رسانا و هدایتکننده بسیار خوبی برای جریان الکتریکی
این کابلها به دلیل استفاده از رشتههای مسی هادی خوبی برای جریان برق هستند و جریان را به خوبی در طول مسیر انتقال میدهند.
• محافظت از نشت جریان الکتریکی
کابل مفتولی به دلیل داشتن یکلایه محافظ و عایق از نشت جریان برق به خوبی جلوگیری میکند. این لایه محافظ به صورت کامل رشتههای سیم را عایقبندی میکند تا جریان برق به خارج از آن نفوذ نکند و خطری نیز ایجاد نشود.
• بسیار مقرونبهصرفه و دارای قیمت مناسب
این نمونه کابل نسبت به انواع دیگر از نظر اقتصادی قیمتی بسیار مقرونبهصرفه دارد به همین دلیل طرفداران بسیاری را به سمت خود جلب کرده است. قیمت مناسب در کنار کیفیت عامل مهمی در خرید کابل مفتولی به شمار میرود.
• کارایی بسیار بالا
کابل مفتولی به دلیل طراحی خاصی که دارد در صنعت ساختمانسازی کاربرد بسیار زیادی دارد.
• مقاومت بسیار بالا در برابر زنگزدگی
این نمونه کابل در برابر رطوبت و قرارگرفتن در محیطهای بسته و مرطوب بسیار مقاوم است به همین دلیل در این شرایط دچار زنگزدگی نمیشود.
• عمر مفید بسیار بالا
جنس این کابل استقامت بالایی دارد و ازآنجاییکه دچار خوردگی نمیشود و دوام بالاتری دارد و دیرتر خراب میشود.
• کاملاً مقاوم در برابر سائیده شدن و به هم پیچیدن
این نوع کابل به دلیل داشتن جنس مقاوم و سخت دچار سائیدگی نمیشود و بهخاطر اینکه یک کابل خشک و با انعطاف کم است به هم نمیپیچد.
• قابلیت بهکارگیری در تمامی شرایط آبوهوا
کابل مفتولی با مقاومت بالایی طراحی شده و برای استفاده در تمامی شرایط آبوهوایی مناسب است و در هر شرایطی استحکام خود را حفظ کرده و هیچ نوع آسیبی نمیبیند.
• قابلدسترس در تمامی شهرها
این کابل در بسیاری از شهرها برای افراد قابلدسترس هستند و افراد میتوانند به راحتی آن را تهیه کنند و مشکلی از نظر کمبود یا کمیاب بودن آن وجود ندارد.
مهم ترین و حتی اصلی ترین تفاوت کابل افشان و کابل خشک، انعطاف پذیری این دو کابل است. در کابل افشان با توجه به ساختار رشته ای آن انعطاف پذیری بیشتری نسبت به کابل خشک دارد. تفاوت دیگر کابل افشان و کابل خشک و مفتولی را می توان اختلاف مقاومت اهمی این دو کابل در نظر گرفت که مقاومت اهمی در نمونه کابل هادی مفتولی کمی بیشتر از کابل افشان است. این مقاومت ها ناشی از پیچش رشته ها و طول کابل ها می باشد. همچنین اگر بخواهیم تفاوت کابل افشان و کابل خشک یا مفتولی را در برابر خوردگی بگوییم، با توجه به مشاهده عملکرد این دو کابل، کابل مفتولی مقاومت بیشتری را در برابر خوردگی دارد.
کابل های نمره ۱۰ ضخامتی در حدود ۳ میلی متر دارند که بسته های آن ۵۰ کیلوگرم وزن دارند. برای کابل هایی با ضخامت ۲/۵ میلی متر بسته های ۲۵ و ۵۰ کیلوگرمی موجود است که شامل کابل شماره ۱۲ می شود. سیم نمره ۱۴ نیز دارای ضخامت ۲ میلی متر است و نمره ۱۶ و ۱۸ نیز به ترتیب ۱/۵ و ۱/۲ میلی متر ضخامت دارد. لازم به ذکر است که سیم نمره ۱۸ برای رابیتس بندی بسیار مناسب است. سیم شماره ۲۰ با ضخامت ۰/۹ میلی متر پر مصرف ترین نمره سیم است که علاوه بر این که در عایق بندی از آن استفاده می شود مصارف دیگر چون گل آرایی در گل فروشی و عایق کاری موتورخانه ها را نیز شامل می شود. سیم نمره ۲۲ به سیم جارو سازی معروف است که ضخامت آن ۰/۰۷ میلی متر است. این کابل از اهمیت ویژه ای برخوردار است چرا که این سیم به صورت کلاف و یک سره است و ضخامت و یکنواختی آن بسیار حائز اهمیت است. کابل های سایز ۲۳ ، ۲۴ ، ۲۵ ، ۲۶ به ترتیب ۰/۰۶ ، ۰/۵۵ تا ۰/۵۶ ، ۰/۵ ، ۰/۴۸ میلی متر است.
این محصول در صورتی که با گالوانیزه گرم تهیه شده باشد بسیار سازگار است و برای تمامی مناطق جغرافیایی و شرایط آب و هوایی مناسب است. در برابر نم و هوای مرطوب مقاوم است و زنگ زدگی پایینی دارد. نسبت به ساییدگی و پیچیده شدن مقاوم است. برای همه افراد در همه شهر ها قابل دسترس است. از نظر اقتصادی به صرفه و مناسب است. سطحی صاف دارد و عمر مفید آن بالاست و می تواند در آب و هوای خوب و خوش حدود ۷۰ سال عمر کنند.
این نمونه کابل به دلیل انعطافپذیری پایین و جنس سختی که دارد بیشتر در مکانهایی مورداستفاده قرار میگیرند که جابجایی کمتری دارند و کابل کشی در آن مکانها فقط برای یکبار انجام میشود. کابلهای مفتولی یا کابلهای زمینی همانطور که از نام آنها پیداست در زیر زمین استفاده میشوند.
باتوجه به آنچه گفته شد کابل مفتولی در صنعت ساختمان استفادههای فراوانی دارد و از جمله کابلهای پرکاربرد است. به همین دلیل شرکتهای بسیاری در ایران و خارج به تولید و ساخت کابلهای مفتولی مشغول هستند و انواع مختلف و با کیفیتی از این کابل را تولید میکنند. برخی از معروفترین شرکتهای داخلی تولیدکننده این کابل عبارتاند از:
شرکت صنعتی الکتریک خراسان؛
شرکت سیم و کابل همدان؛
شرکت سیم و کابل مغان؛
شرکت سیمند کابل؛
شرکت سیم و کابل مسین؛
شرکت سیم و کابل مشهد؛
شرکت سیم و کابل پیشرو؛
شرکت سیم و کابل پارس؛
شرکت سیم و کابل ابهر؛
و ... .
این شرکتها از جمله تولیدکنندگان معتبر داخلی در زمینه تولید سیم و کابل در کشور هستند و ته تنها از لحاظ کیفیت با یکدیگر رقابت میکنند، توانستهاند با صادرکردن محصولات خود به کشورهای دیگر جایگاه خوبی در بازارهای جهانی نیز کسب نمایند.
در هنگام خرید کابل خشک یا مفتولی باید به یک سری نکات توجه کرد که رعایت آنها ضروری است. از جمله:
1) در خرید کابل مفتولی وزن و میزان سنگینی آن را نباید به عنوان معیار مناسبی برای خرید در نظر گرفت.
2) بالا بودن قیمت کابل مفتولی دلیل به کیفیت بالای آن نیست بلکه شرایط زیادی وجود دارد که روی قیمت تأثیرگذار هستند.
3) در خرید کابل خشک یا کابل مفتولی باید سابقه درخشان تولیدکننده و اعتبار او و همچنین اعتبار فروشنده را مدنظر قرارداد.
4) با اینکه کابلهای مفتولی در دو نوع آلومینیومی و مسی هستند ولی بهترین کابل رسانا، کابلهایی از جنس مس است. اما قیمت این نمونه به دلیل بالا بودن قیمت مس، بیشتر است.
5) نوع رسانا و مواد پلیمری بهکاررفته در کابل تأثیر مستقیمی بر روی قیمت آن دارد. هرچه رسانای بهکاررفته کیفیت بیشتری داشته باشد و عایق کابل دارای ضخامت بالاتری باشد، قیمت کابل مفتولی نیز بیشتر خواهد بود.
همانطور که گفته شد کابلهای مختلفی برای عبور جریان برق برحسب نیازهای مختلف طراحی و ساخته شدهاند. یکی از مهمترین نمونههای آنها کابل مفتولی یا کابل زمینی است که جزو اولین نمونه کابلهای ساخته شده است. این کابل ویژگیهای خاصی دارد و در صنایع مختلف از جمله صنعت ساختمان کاربرد فراوانی دارد. افراد میتوانند بر اساس نوع نیاز خود و نوع کاربردی که از کابل انتظار دارند، گزینه مناسب را خریداری کنند. باید به این نکته توجه شود با وجود ارائه کابلهای تقلبی و مشابه در بازار، کابل با کیفیت و اصل را باید حتماً از برندهای معروف انتخاب و از فروشندگان معتبر خریداری کرد.